Хезмәт

Балтач районы

18+
2024 - Гаилә елы
Азьлане

Кин со – шудо анай?

26 шуркынмонэ асьме кунмы понна туж бадӟым праздник – Анайёсыз данъян нунал

Котькуд адямилэн улоназ анай валтӥсь инты басьтэ. Нырысетӥ куара, нырысетӥ кыл, нырысетӥ вамыш — ваньмыз анай понна дуно луись дыр. Со пиналъёслэсь котькуд вакытсэ тодаз возе, вань мылкыдъёссэ сюлмыз пыр поттэ, нылпиез понна пыкет луыны тырше.


Нылкышно — паймымон адями. Со дуннелы выль улон кузьма, кунлэсь данлыксэ ӝутонлы кужым сётэ. Кыӵе гинэ шуг-секытъёс пыр анай уг ортчы, сюлэм шӧдонэз (инстинктэз) котьку нылпиез понна сюлмаське. Небытэсь киосыз но либыт сюлмыз нылпилэсь самой мур яраоссэ но бурмытыны быгатэ. 


Анай сюлэм эшшо но тӥяськись арбери. Аслаз шугъяськонъёсыз сюлэмзэ сокем уг бышко, кызьы нылпиезлэн удалтымтэез. Котькуд вормонэз анай мурт понна аслаз вормонэз кадь.
Нош кыӵе анайлэн пуш малпанъёсыз? Мар сое туннэ нуналэ шумпоттэ но куректытэ? Та юанъёслы валэктон утчаны тыршим Вылын Ушма гуртысь куинь нылпиё анаен — Надежда Анатольевна Плотниковаен. 


Улын Ушма... 11 шуркынмон 1978-тӥ ар... Волковъёслэн семьяязы бадӟым шумпотон вуиз — нылпи вордскиз. Бурдъяськись мылкыдэн Юлия, Владимир, Галина, Сергей, Лариса, Андрей но Алексей пумитазы Надя сузэрзэс. Жингрес нылпи куараос борды итӥськиз вож нунылэн «бӧтьыртэмез». Оскиськоды меда, Нина Васильевна понна Надя нылэз 8-тӥ нылпи луиз. 


— Ми трос луэмен, секытэз ӧз шӧдӥськы. Агай-апайёсыным, эшъёсыным котьку шудӥсько вал, троссэ агайёсын дыр ортчиз. Анай туж небыт сямо, чурытэн ваземзэ но уг тодӥськы, котькудмылы тырмыт сиён вал, сютэм ӧм ветлэ, дӥськутмы но котьку чылкыт, ӝикыт вал... Тодэ ваёнъёс пушме тырыто котьку... Мон самой покчиез бере, мыным уж но трос ӧз йӧты. Дышетыны но, будэтыны но апайёс, агайёс вал. Со понна тау шуисько соослы. Пичи дырме чик но курласа вераны уг быгатӥськы. Азьло туж трос кулэ ӧй вал, дӥськут но огмылэсь огмы дӥсяськом вал. Анаймы туж трос ужаз, колхозын пӧртэм ужъёсты быдэсъяз: скал кыскись, кунян сюдӥсь, кирпич заводын но ужаны вутскиз. Вань секытэз солы йӧтӥз, дыр, малпасько. Озьы ке но, ӝожтӥськыса верамез ӧвӧл. Гумырез ик ужаса ортчиз, пенсие но колхозысен ик потӥз. Анай — со котькуд нылпи понна дуно ук! Ачид анай луэм бере гинэ ваньзэ валаны кутскиськод. Ӝожтӥськон палъёс ӧй вал. Школае но родительской собраниосы ветлӥз, одӥгзэ но ӧз кельты. Дышетӥсьёс котьку ӟеч кылын гинэ верало вал. Туннэ нуналэ но анаймы сӧл-таза, соин мон узыр на, — пинал дырзэ тодаз вайиз Надежда Анатольевна. 


— 11 классме йылпумъям бере, Казаньысь колледже пыри, татын почта связья ӧнер басьтӥ но вордскем палъёсы берытски. Та аръёсы ужаны кутски почтаын, шутэтскыны потэм ужасьёсты вошъяса ветлӥ: Нурма, Ӟаны, Субаш но Покчи Лӧзя гуртъёсын ужаса вуи. Собере, 1999 арын Анатолий кузпалэным гожтӥським но та арын ик Тамара нылмы вордӥськиз. Декрет отпускын трос пукыны ӧз кылды, 2000-тӥ аръёсы магазинын вузкарись луыса ужаны кутски. 2002-тӥ арын кыкетӥез нылмы вордӥськиз — Елена. 2004-тӥ арын ини Вылын Ушма, Шор Ушма, Улын Ушма гуртъёсын почтальон луыса ужаны кутски. Дыр озьы ик мынӥз ни, ас радызъя... 2013 арын покчиез пимы вордӥськиз — Иван. 


— Нылмурт бызем бераз выль радлыке пыре, анайзыен-атайзыен улыны дыше, выль сямъёсын тупано, секыт луиз-а тӥ понна?


— Анайзые — Любовь Алексеевна, умой адями, урод палъёссэ вераны уг быгатӥськы. Ӵошен 3 ар гинэ улыса вуттӥм, малы ке шуоно вашкала дырысен озьы мынэ: семьяысь покчиез пи вордскем юртаз ик кыле, соин милемлы лэсьтӥськоно луиз. Азьло корка снимать карыса улӥм, собере 2006-тӥ арын асьме коркамес вуттӥм но татчы интыяським. Улонын одно ик кыӵе ке споръяськонъёс кылдо, сотэк уг лу нокызьы, но со споръяськонъёсысь котьку потыны луэ. 


— Трос нылпиен секыт луоз шуыса, кышканды ӧз кылды-а?


— Али берлань учкыса, туж шумпотӥсько. Нылпиослэн арлыд кусыпъёссы бадӟым бере, пиме вордыны нылъёсы но юрттӥзы. Соослы но бадӟым опыт луиз, малпасько. Яра али дыраз пиме вайи шуисько. Туннэ нуналлы тани чоркак огнам кыльысал (Анатолий кузпалэз али нимысьтыз ожгар операцие пыриське — Ю.Щ.). Дорам бертӥсько ке, али шумпотонэ вань. Тани удмурт лулчеберетлэн «Мудорвай» вожвылъяськоназ пыриське, удмурт сямен кырӟа. Аслыз кельше, мыло-кыдо дышетске, дасяське, котькыӵе ӵошатсконъёсы пыриськыны тырше, вормонъёсыз но вань. Нылъёс но милям ӟечокъёс: асьсэлэн визьмынызы дышетскыса потӥзы. Бадӟымез — медсестра, туннэ нуналлы ас семья кылдытыса Казаньын улэ, Клим пиез вань, кузпалэз но гуртысьтымы ик. Кыкетӥез нылмы озьы ик Казаньын улэ, нылпи садын воспитатель луыса тырше. Котькуд юанъёсын кенешыны тыршо, арнялы быдэ сямен берто. Соос монэ юлтошсэс кадь каро, лушкем малпанъёссэс но оско, визь-кенеш но куро. Дышетскон вакытазы ужаны малпало вал, но ми котьку верамы соослы: «Валтӥсез — дышетскон, ужаны вутскоды на, мукетсэ ми тӥледлы сётом». 


Зэмзэ ик, туж визьмо кылъёс. Анай котьку нылпиез понна умой карыны тырше, соослэн куректонъёссы солэсь сюлэмзэ вӧсь каро, мылкыдзэ куашкато. Но, куке вӧзад вань юн пыкет, шуг-секытъёс пыр ортчыны капчиен сётӥське. Надежда Анатольевна понна со — яратоно кузпалэз — Анатолий Николаевич.


— Кузпалды сярысь но кӧня ке кылэме потэ вал. Сямзыя кудӥз нылпиды солы кельше?


— Картэ туж небыт сямо. Кызьы калыкын шуо: «Мон сюло, картэ — пряник». Нылпиосыз со троссэ эркияз ни. Тани 1 арлэсь кема ини, нимысьтыз ожгар операцие пыриське. Семьямы понна секыт йӧтӥз нырысь. Марзэ-созэ валаса но ӧм вуттэ, ма, соос асьсэос но номыр ӧз валалэ. Малпазы: люкалозы кыӵе ке сборе но берлань берытскозы, нош соос чылкак мукет дуннее выйизы. Картэ котьку дорын луэмен: уж бере доре дыртӥз, соин со понна эшшо но бадӟым стресс луиз со. Нырысь аслым но секыт йӧтӥз: вань ужъёс вылам кылизы, но Ваня пие туннэ нуналлы самой бадӟым юрттэт луэ мыным: кыед но поттэ, косэм ужъёсты ваньзэ быдэстэ. Сямзыя, Тамара но Иван огкадесь, мыным укшало: дӥсьтӥсесь, куддыр пурӟисесь, активнойесь. Шоретӥез, Елена, трослы атаез кадь: небыт сямо, малпаськись, мултэссэ уз вазьы, уз лэсьты. 


— Туннэ нуналэ кызьы улӥськоды?


— Туэ куарусён толэзьысен выль ӧнер борды басьтӥськи. ФАП-ёсын выль должность кылдытӥзы — фельдшерлы юрттӥсь, татчы ӧтизы но, соглаш кариськи. Вылез котьку тунсыко луэ, али копак уже выйыны уг лу на, дышетскисько, ужасько. Дорын пукыны уг яра малпасько, адями пӧлын шуг-секытъёс но капчигес шӧдӥсько, кӧня ке дырлы вунэтӥсько. Дорамы скалъёс вордӥськом, юртмы бадӟым, уж тырме. Нылъёс арнялы быдэ бертыны тыршо, мылкыдме ӝуто. 


— Асьтэсыз шудо анаен лыдъяны быгатӥськоды-а?


— Туннэ нуналлы, Инмарлы тау, туж шудо анай, ӵужанай но нылкышно. Нылпиослэн гажан мылкыдзы вань, соин оскисько, азьланяз но данъяськымон адямиос луозы, возьытэ уз уськытэ. Соос но таукарон мылкыдъёссэс верало: «яра али тон милемыз сыӵе будэтӥд» шуо. Анай понна та туж шуныт кылъёс. Котькуд анайлы данъяськымон луэ соосты кылыны. 
Зэмзэ ик, Надежда Анатольевна — кужмо, чидась нылкышно. Аслаз улонэныз, будэтон амалъёсыныз нылпиосыз понна яратӥсь, гажамон анай луэ. Со сяна, туннэ нуналлы со либатӥсь ӵужанай но. Надежда Анатольевна — анай луонын гинэ ассэ ӧз шедьты, вылезлы дышетскыны но котьку дась. Аслаз примерез вылын со возьматэ: нылкышно котькуд удысын ассэ умоен возьматыны быгатэ. Семьяын но, ужын но вутскыны быгатӥсь адями.
Надежда Анатольевналы но солэн бадӟым семьяезлы шудбур сӥземе потэ. Котькуд малпанъёсты улонэ мед выжозы, семьядылэн шорсюлэмез одно ик сӧл-таза мед бертоз но дуннелэн шулдырлыкез кык поллы тросгес мед луоз! 


Озьы ик вань анайёсты ӟечкыласьком вуись праздникен! Улонды шепаськись бусыос выллем узыр мед луоз, сюлмады — яратон, семьяяды — гажан, валан но тупан. Нылпиостылэн вормонъёссы улонады яркытэсь буёлъёс гинэ мед пыртозы!

Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа

 

Без социаль челтәрләрдә:  ВКонтакте, ВКонтакте, ТикТок, Ютуб, Одноклассники, Телеграм, Яндекс.Дзен

 

Район тормышына кагылышлы иң мөһим яңалыкларыбызны Балтаси_Хезмэт телеграм каналыбызда да укыгыз.


Оставляйте реакции

0

0

0

0

0

К сожалению, реакцию можно поставить не более одного раза :(
Мы работаем над улучшением нашего сервиса

Нет комментариев

Теги: анайлэн нуналыз Вылын Ушма гурт плотникова надежда