Кичке кунак (хикәя)
Рауза, кызы белән улына чәй ясап бирде дә, эштән арып кайтып, олы якта ятып торган иренә дәште: - Әтисе, дим, чәй ясыйммы? Әйдә, кыстыбый да суына.
Ишек алдында эт өргән тавыш ишетелде. "Үзебезнекеләрне Сарбай таный, өрми генә кертә. Кем булды бу?" - Рауза уйлана-уйлана тәрәзә чыбылдыгын тартып карады. Тик соңлап килгән кунакны болытлы көзнең караңгы кичендә шәйли алмады. Ишектән: "Саулармысыз?" - дип, көр генә тавышлы, шәһәрчә киенгән, әлегәчә чибәрлеген югалтмаган апасы Миңниса кергәнне күргәч, Рауза, сораулы карашы белән иренә карап алды да, ни кунакны каршы алырга, ни исәнләшергә белмичә, аптырап калды. Хәбир, бераз кырысрак күренгән йөзен күтәреп ишек төбендә басып торган Миңнисага карады да, авызына яртылаш капкан азыгын кире куйды. Бер мизгел алдындагы чәенә төбәлеп торды да, кунакның сәламен дә алмыйча, өстенә җиңелчә бишмәтен ташлап, өйдән чыгып китте.
Кара-каршы утырып чәй эчсәләр дә, апа белән сеңелнең әңгәмәләре юньләп килеп чыкмады. "Нигә килгән апа тагын?" - дигән шомлы уй Раузаның миен суырса да, Миңниса бик ачылып бармады. Хәл-әхвал сорашып, бер ике җөмлә әйткәч, тагын тындылар. Бу киеренке тынлык эчен пошырса да, Рауза апасы белән ни турында сөйләшергә белмәде. Туганнар бер-берсенә күптән чит-ятлар иде. Рауза, тәрәзә аша үрелеп, ишек алдына карады. Иренең караңгыда йөзе-гәүдәсе күренми, тик тәмәкесенең кызыл уты гына аның өелгән агач өстендә тартып утырганын белдерә иде. "Өши күрмәсен. Тышта җылы түгел хәзер...", - уйлап куйды Рауза. Аның уйларын сизгәндәй, Миңниса: "Кайгырасыңмы? Туңмас, туңса керер", - дип куйды.
Үзен кулга алып, бераздан ишек алдына чыкканда ире һаман тәмәке көйрәтеп утыра иде. Рауза, өй алдында эленеп торган фуфайканы иренең иңнәренә ташлады да, аның янына терәлеп килеп утырды. Хатынның ире белән ачылып сөйләшәсе, күңелен бушатасы килә иде. Тик ул Миңниса турында сүз башласа да, ире, аңа, бар кереп ят, өшерсең, диюдән башка сүз әйтмәде. Рауза Хәбирнең тавышыннан аның кәефен аңларга тырышты. Ни уйлый ул бу чакырылмаган кичке кунак турында? Әлегәчә йөрәге янамы Миңниса өчен? Раузага иренең күкрәгеннән тәмәке очкыннары түгел, ә йөрәк утының кузлары коела кебек тоелды... Ни уйлыйсың син, Хәбир? Нигә дәшмисең? Йөрәгең әле дә янамы?.. Ничек аңларга сине?.. Хатын, баш очындагы болытлар каплаган күккә бераз карап утырды да, авыр көрсенеп, өйгә атлады.
Балаларын чишендереп, назлый-назлый урыннарына яткырганда Раузаның күңеле урынына кайтты кебек. "Әлдә сез бар, бәбкәчләрем! Йөрмәсеннәр безнең күктә бәбкә алырга йөргән козгын кебек..."
Хатын, кече яктагы утны гына калдырды да, иренең тыштан кергәнен көтә-көтә, урын җәйде. Апасы килеп кәефен кырып киткәнннән соң, аның күзенә йокы кермәде. Хәтеренә үткәннәрдән, кино кадрлары кебек, бер-бер артлы мизгелләр калкып чыкты...
...Әтисе-әнисеннән качып кына бер ел очрашып йөргән Миңниса белән Хәбирнең туйлары фәлән көндә була икән, дигән хәбәр чыккач, авыл халкы бер тын гөрләп алды. Кемдер, күптән вакыт, бик пар килгәннәр, диде. Кемдер тыныч холыклы, аз сүзле Хәбирнең бу тирә-яктагы бар егетнең дә башын әйләндергән чибәр, чая кыз белән ныклап тормыш корачагына икеләнде. Ни булса, шул булды, ата-ана, үзара килешеп, туйга әзерләнделәр. Сандыктан бирнәләр чыгарылды. Чигүле мендәрләр, кукраеп, түр башына кунаклады. Чакырыласы кунаклар чакырылды. Суясы мал суелды. Сый-хөрмәтләр әзерләнде. Бүләкләр алынды. Никах кылыр өчен, күрше авылдан мулла бабай алдан белешеп куелды. Гармунчы егет, гармунының телләренә баскалап, аны тикшереп, әзерләп куйды. Кияү егет, алдан барып, килен төшерергә тарантас белеште. Уйнаклап торган акбузатның ялларына эләргә чигүле тастымаллар хәзерләнде. Бәйрәм тансыклаган авыл халкы, яхшырак киемнәрен чыгарып, тузанын какты.
Күңелләрне җилкендереп, көткән туй көне килеп тә җитте. Тик кызын бирергә әзерләнеп мәш килеп йөргән Рәхилә генә иртән сәндерәдә Миңнисасын тапмады... Апасы белән бергә йоклаган Рауза, борынын мышык-мышык китереп, Миңнисаның төнлә бер егет белән чыгып качканын сөйләде. Чәчләре үрә торган Рәхилә, курка-курка гына кереп бу хәбәрне иренә әйткәч, Мәснәви карт ак ыштаннан гына үзе сәндерәгә менеп карады. Миңниса беркайда да юк иде. Күп кенә егетләрнең башын әйләндереп йөргән чая Миңнисаның башын туй алдыннан егетләрнең берсе тагын да ныграк әйләндерде, булса кирәк. Ул, күрше авылның бер чибәр егетенә ияреп, Казахстанга чыгып киткән иде.
Аптыраудан, оялудан ушы китеп, җир тишегенә керергә әзер йөргән Рәхилә Раузаны тизрәк кияү йортына йөгертте: "Килсен тизрәк. Сөйләшәсе сүз бар!". Рауза барып кергәндә, Хәбир, иртән иртүк торып, җиңелчә киемнән генә, ишек алларын җыешырып, туйга әзерләнеп йөри иде. Булачак балдызын күреп, аның аяктан егарлык яңалыгын белмәгән егет киң елмайды: "Әә, балдызкай, килдеңме?".
Шулай, апасы өчен хәзерләнгән туй Рауза белән Хәбир туена әйләнде. Кеше, гайбәт белән гыйбрәтне кушып, сөйләде-сөйләде дә тынычланды. Рауза белән Хәбир бергә яшәп киттеләр. Җизнәсе санаган кешегә шулай көтмәгәндә тормышка чыгып куйганына Рауза кайчак үзе дә аптырады. Дәртле, яшь күңелендә үзенең тормышын икенчерәк күзаллый иде ул. Моңа хәтле яратып йөргән кешесе булмаса да, сөеп-сөелеп, тиң күргән парыңа чыгарга хыяллана иде... Ике балалары туып, тормыш йөген бергә-бергә җигелеп тарта торгач, Раузаның күндәм күңеле бу тәүге мәхәббәтеннән алданган, күңеле яраланган егетне кабул итте. Иренә карата йөрәгендә мәхәббәт бөреләре бөреләнде.
Бер яктан апасын кызганса, икенче яктан Раузаның күңеленә үз гайләсе, үз бәхете өчен борчылу, шомлану хисе үрләде. Бер яктан тамыр тарта, кан тарта, апасы белән туганлыкны онытмыйча, тату яшисе килә. Икенче яктан Миңниса, еш кына килеп, күңел яраларын кузгатып китә. Инде Рауза күптән ир хатыны. Аңа Хәбирдән башка беркем дә кирәкми. Ул инде иреннән, ике сөекле баласыннан башка тормышын күз алдына китерә алмый. Ә хатасын соң аңлаган апасы, килеп, тормышын бозарга теләгәндәй йөри. Хәбирнең генә ни уйлаганын белеп булмый. Шул мыштымлыгы белән үзәкләренә үтә генә бит хатынының...
...Тышта тәмәке тартып утырган ирен көтеп уйланып ята торгач йоклап киткән Рауза йокы аралаш, янына иренең килеп ятканын тойды да, аңа табан аркасы белән сыеныбрак ятты. Иренең ишек алдында утырганы бу юлы Раузага шундый озак күренде. Көтә торгач, йоклап та киткән.
Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа
Без социаль челтәрләрдә: ВКонтакте, ВКонтакте, ТикТок, Ютуб, Одноклассники, Телеграм, Яндекс.Дзен
Район тормышына кагылышлы иң мөһим яңалыкларыбызны Балтаси_Хезмэт телеграм каналыбызда да укыгыз.
Нет комментариев