Бу шимбәдә кыш килә

Юлчылар исә кышка әзер! Бозлавыкка каршы көрәштә тозны гына да 12 мең тонна әзерләп куйганнар әнә. Тик Казан урамнары өчен түгел.

Ел башыннан бирле Та­тар­стан юллары 88 чакрымга озынайган. Шуның 69 чакрымы –  авыл халкы көтеп алган шатлык. “Республикада 28 торак пункт зур юлга тоташтырылды, Татарстанда яшәү­че ике мең ярымнан да күб­рәк кеше юллы булды”, – дип белдерде Ленар Сафин.  Агым­дагы елда 331 чакрым төбәк автомобиль юлын тө­зеклән­дергәннәр. Муниципаль программалар ниге­зен­дә, торак пунктларда 550 чакрым юл-урам челтәре яңар­тылган. “230 чакрым гамәл­дәге таш юлларны яңарттык, авыл юлларына 220 чакрым озынлыкта вак таш җәйдек”, – диде министр.

Агымдагы елда Татарстанда “Куркынычсыз һәм сыйфатлы юллар” федераль проекты кысасында, Казан һәм Чаллы агломе­рациялә­рендә юлларның торышын тәртипкә китерү буенча эш дәвам итә. “Ул өстенлекле юнәлешләрнең берсе булып тора”, – диде Ленар Сафин. Билгеле булганча, проектны тормышка ашыру өчен кирәк­ле акчаның яртысы – федераль бюджеттан, калганы республика казнасыннан би­релә. Уртак тырышлык белән быел Казан агломе­рациясен­дә 113 мең чакрымнан артык юлны тәртипкә китергәннәр. Барлыгы 1 миллиард 600 миллион сумлык эш башкарылган. Чаллы агломе­ра­циясендә 41,85 чакрым юл тиешле та­ләп­ләргә туры китереп яңар­тылган. “Башкарылган эшнең нәти­җәсе буларак, быелның тугыз аенда төбәк юлларында юл һәлакәтләре саны – 2,1, юлда үлүчеләр саны – 13,9, зыян күрүчеләр исә 1,5 процентка кимегән”, – диде министр. 2016 ел белән чагыштырганда, Татарстанда юл һәлакәте күп булган урыннар саны 73 процентка азрак теркәлгән. “Киләсе елдан Түбән Кама да федераль проектка керте­ләчәк, – дип тә искә төшерде Ленар Сафин. – Түбән Кама агломерациясен финанс­лау 400 миллион сум тәш­кил итәчәк. Казан һәм Чаллыдан аермалы буларак, тиешле сумманың 80 проценты федераль үзәк­тән бүлеп бире­ләчәк. Моннан тыш, Федераль юл агентлыгы төбәк юллары­ның торышын тәр­типкә ки­терүне дә күз уңында тота”.

Ел ахырына таба юл тө­зүчеләр җиңел сулап куйса, юлларны тәртиптә тоту өчен җаваплы оешма­лар­ның “урак өсте” башлана гына әле. Министр фаразын синоптиклар да куәтли. Татарстанда кыш бу атна ахырында ук башланырга мөм­кин. Юлларны кар-буран күмеп китмәсен өчен,  барлыгы 1 мең 143 махсус техника әзер­ләп куйганнар. Шул исәптән, 392 юл машинасы, 142 автогрейдер бар. “Алар­ барысы да ГЛОНАСС системасына тоташкан һәм кышкы шартларда эшләргә әзер. Һава торы­шы­на бәйле үзгә­реш­ләр турындагы мәгъ­лүмат автомобиль юлларында урнашкан 56 метеостанция аша килеп ирешә”, – ди­деләр брифингта.

Хәер алда безне нинди кыш көтәсен министр да белми. Бу хакта ул үзе әйтте. Аякны алдан киенеп, юлчылар бозлавыкка каршы кө­рәш өчен 404 мең тонна ком-тоз катнашмасы, 12 мең тонна тоз һәм 17,7 мең тонна махсус реагент әзер­ләп куйган.  Алар барысы да үзебездә чыгарыла һәм җитештерелә, сыйфаты ГОСТ таләпләренә җавап бирә, дип тә ассызыкладылар брифингта. Кыш көне юлга сипкән катнаш­малар­ның аяк киемен генә түгел, “тимер ат”ларны да эш­тән чыгаруына ишарә­лә­де­ләр, ахры. “Тоз – тоз инде ул”, – диде Ленар Сафин.

Казан халкына исә аяк астындагы тоздан куркасы юк. Чөнки башкалада бозлавыкка каршы көрәштә чиста тозны үзен генә файдаланмыйлар. “Икенче ел рәттән юлларга махсус реагент си­бәчәкбез. Ул экологик яктан чиста һәм транспорт чараларына бернинди куркыныч тудырмый. Барлыгы 200 мең тонна реагент һәм 80 мең тонна ком-тоз катнашмасы әзерләп куйдык”, – дип сөй­ләде Казан башкарма ко­ми­тетының тышкы төзек­лән­дерү комитеты рәисе урынбасары Альберт Ибра­һимов. Юлларны карап торуга быел 1 миллиард 180 миллион сум акча каралса, шуның 700 миллион сумы кыш айларында тотылачак дип кө­телә. Алдагы ел белән чагыштырганда, чыгымнар артмаган.

Ленар Сафин исә бу ялларда юлга чыгарга җые­нучыларны кисәтте. “Җитди сәбәпләрсез юлга чыкмаска тырышыгыз, тәгәрмәчләрне кышкыга алмаштырыгыз, юлда аеруча сак булыгыз”, – дип киңәш итте ул машиналыларга. Кем әйтмешли, га­дәт­тәгечә, кыш көтмә­гәндә генә килеп җитмәсен.

(“Ватаным Татарстан”,   /№ 164, 14.11.2018/)

Баш мөхәррир фотосы.