Таулар кочагындагы Көек

Бар табигать ап-ак, агачларга кунган бәсләргә кояш нурлары төшеп, алар тагын да матурырак булып ялтырап торалар. Төрле ел фасылында да авылыбызның табигате бик матур, ди көеклеләр. Авылыбызның тау башы җир җиләге, кыргый алмагачлар, баланнар чәчәк атканда ап-акка төренеп, тагын бер гүзәлләнеп ала, дип тә искәртәләр.

Көек авылына кергәнче үк сул якта Корыч дигән чишмә каршы ала. Ул олы юлдан астарак урнашкан, ләкин йөрер өчен бөтен уңайлыклары да булдырылган, баскычы да бар, зәвыклы күпере дә, су ала торган җире дә уңайлы. Әлеге чишмәгә көеклеләрдән бигрәк Балтач халкы килеп су алуын да җиткерде авылда яшәүчеләр. Чишмәнең тирә-юнен төзекләндерү эшләрен тулысынча Рәис Садыйков башкарып чыккан. Чишмәгә юкка гына Корыч исеме бирелмәгәндер, авыл да бит корычтай нык һәм бу, әлбәттә, авыл халкының тырыш булуын раслап торучы дәлил. Ә менә Көекнең элекке чорларына әйләнеп кайтсак, башта ул мондый таза тормышлы булмаган. Бу хакта авыл өлкәннәре дә сөйләп узды.

Районыбызда беренчеләрдән булып бизәлгән ат белән Балтачта әрәпә җыюда һәм Сабантуйларда катнашкан Камил абый Бариевны белүчеләр аз түгелдер. Тальяннарда өздереп уйнаучы оста да әле ул. Аның белән танышуыма да дистә елдан артык инде, сөбханаллаһ, ул үзгәрми, инде 84 яшен тутырса да, күңеле көр аның. Дөрес, соңгы елларда зур югалту кичерә ул – 2020 елда 60 ел иңне-иңгә куеп яшәгән тормыш иптәше Рәйсә апа бакыйлыкка күчә. Хатынының вафатын авыр кичерә Камил абый, быел, инде яшем бар, дип атын да сата. Ә бит үсмер чорыннан алып ул гел атлар янәшәсендә йөргән кеше. Бүген дә атын сагына ул, ләкин хатирәләрен барлап, ирешелгән уңышлары белән үзен янәдән юата. – Җигелгән ат белән күп кенә Сабантуйларында булырга, беренче урыннарны яулап, бүләкләр алырга да ирештем. Бер елны катнашырга дип Казанның Дәрвишләр бистәсе Сабан туена алып бардылар мине, шунда җырчы Салават Фәтхетдинов күреп, вәт шәп сбруйлар бу, молодец, бабай, дип мактап та үткән иде. Атны саткач, кашовкасын да, ат чанасын да, арбаны да Бөрбаш музеена Җәлил хәзрәт алып китте. Шунда ак ат ясап, матур итеп корып куйганнар, барып карап кайттым. Сбруйлары чормада инде, чукларын Рәйсәм эшләп биргән иде, аларны югалтмас өчен, аның төсе итеп, чормага алып менеп элеп куйдым, ди. Бүген Камил абый кызы һәм кия-ве янәшәсендә кадерле картлык кичерә. Әңгәмәдәшем белән авыл тарихын барлар өчен аның балачагына кайтып килдек. 

– Элек авылыбыз хәерче, тормышлар да начар иде, хәзерге кебек түгел. Бүген бит авылның бер башыннан кереп, икенче башына чыкканчы матур, таза йортлар белән сокланып йөрерлек. Авылыбызда  башлангыч мәктәп бар иде, анда укыганнан соң, Чапшарга йөреп белем алдык. Ул чакларда авылда кечкенә генә сарык, дуңгыз фермалары эшләде, алар түбәндә урнашкан иде. 15 яшемнән мин дә шул фермаларда эшләдем. Аннан соң 1975 елда ферманы югарыга салдылар. Пенсиягә чыкканчы ат белән шунда хезмәт куйдым. Терлекләргә азыгын да керттем, тегермән дә тарттым. Хезмәтемне хөрмәтләп, лаеклы ялга чыкканда ул чактагы хуҗалык җитәкчесе Хәкимулла Сибгатуллович атны үземә бүләк итеп бирде, – дип истәлекләрен барлады Камил абый.

Элек-электән бу авылда мәчет тә булган, ләкин башка җирдәге кебек биредәгесенең дә манарасын кискәннәр һәм анда башлангыч мәктәп ясаганнар. Еллар үтү белән ул клуб ролен дә үти башлаган һәм Камил абыйлар шунда вечерларга чыга торган булганнар. Бүгенге клуб инде башка җиргә урнашкан, Камил абыйның әтисе бригадир булып эшләгән чагында фундаментын казыткан булган, шуңа да әңгәмәдәшем ул бинаны бик якын итә. Инде салынганына бер генә дистә ел үтмәсә дә, клуб-китапханә бүген дә үз эшен дәвам итә. Әниләр көненә багышлап, район мәдәният үзәге хезмәткәрләре килеп бик матур концерт куйганнар, мондый матур чарада күптән булганыбыз юк иде инде, бик шәп булды ул концерт, дип рәхмәтләрен дә ирештерделәр көеклеләр.

Бүгенге мәчеткә әйләнеп кайтсак, ул 1996 елда төзелә. Аның беренче имамы булып Фәләхетдин Фәсхетдинов тора, аннан соң инде 1998 елда Фаяз абый Садыйковны билгеләп куялар. Шул елдан быелга кадәр Фаяз абый авылда имам вазыйфасын үтәп, биш вакыт азан әйтеп килә. Бүгенге көндә Фаяз абый имам булудан туктаса да, азан әйтү эшен үзе башкара. Зәйтүнә һәм Фаяз Садыйковлар гаиләсе авылда иң хөрмәтлесе. Көек авылында туып-үсеп, биредә тормыш корып, биш ул тәрбияләп үстереп, аларга дөрес тәрбия биргән гаилә белән якыннанрак танышып узыйк әле.

(дәвамы бар)