Хезмәт

Балтач районы

18+
2024 - Гаилә елы
Азьлане

Пичи дырысенызы удмурт кыл матын луэм

Туэ Татарстан Республикаын Анай кылъёслэн но калык огазеяськонлэн арез ялэмын шуыса котькин тодэ, дыр, ини. Таин валче республикаямы но, ёросамы но пӧртэм ужрадъёс ортчытӥсько. Ёрос газетамы но, солы сӥзьыса, «Анай кыл но калык огазеяськон» рубрика усьтӥмы вал. Со сяна, «Азьлане» газетамы «Удмуртомемъёс» ним улсын гожтосъёсын цикл поттыны малпамы на. Статьяос сӥземын луозы пӧртэм калыкысь адямиослы, кудъёсыз удмурт кылэз тодо, удмурт кылэн верасько, удмурт сям-йылолъёсты гажало.

Юсупова Ильсияр Гафиулловна Ципья гуртын вордскем. Таин ик валэктӥське вылэм солэн удмурт кылэз тодэмез но соин усто вераськемез. «Милям урамамы (Дмитровская урам — Н.Ж.) азьло дырысен туж трос удмуртъёс улӥзы, — чылкыт удмурт кылын вераськонзэ кутске Ильсияр апай. — Малпано ке, ми палан кык бигер семья гинэ улӥз, мукетъёсыз удмуртъёс вал.  Соосын ӵош улӥмы бере — шудӥмы, школае валче люкаськыса ветлӥмы, бадӟымгес будэм бере юмшаны валче ветлӥмы, соин удмурт кылэз тодытэк нокызьы но уг луы вал. Туж шулдыр аръёс вал со. Нокин нокинлэсь кӧтсэ ӝож ӧз кары, быгатӥмы ӵош, ог-огмылы юрттыса, пыкет луыса улыны но, ужаны но, шулдыръяськыны но». Ильсияр апайлы куддыръя верало, со кылэз нуллӥсьёслэсь но устогес удмурт кылын вераське шуыса. Та зэмзэ но озьы. Солэн анаез но удмурт кылын вераськем, вынъёсыз-сузэръёсыз но, атаез гинэ тодымтэ.

— Удмурт кыл пичи дырысеным вордскем кылы кадь матын вал, табере 69 аресам вуыса сое уг вунэты ини шуыса малпасько. Ма, мынам кык кенъёсы но удмуртъёс — кык Ленаос. Одӥгез магазинын выж миськись луыса ужа, мукетыз — фабрикаын. Соосын но куспамы удмурт кылын вераськиськомы, — шуэ Ильсияр апай.

Нылпиосыз но Ильсияр Гафиулловналэн удмурт кылэз тодо. Атайзы удмурт луэ бере (Ильсияр апай Кисаль гуртэ картлы кошкем), соос но пичи дырысенызы удмурт кылын вераськыса будӥллям. Вить нылпиосызлы (Радиклы, Риммалы, Владиславлы, Розалы, Резедалы), дас внукезлы но одӥг правнучкаезлы Ильсияр апай шумпотыса улэ. «Ваньзы удмурт кылэз но, бигер кылэз но, ӟучсэ но тодо. Мон талы туж шумпотӥсько. Кылъёсты тодон нокинлы но уг люкеты ведь. Удмурт кылэз тодыса, удмурт адямиосын соослэн вордскем кылынызы вераськыны быгатӥськод, сям-йылолъёссы, культуразы сярысь тросгес тодӥськод, соослэсь сямзэс но валаны кутскиськод шуыны зэм луоз», — шуэ нылкышно.

Ильсияр апай, солэн семьяез но туж ушъямон. Ципьяын но мукет гуртъёсын ортчись праздникъёсы, Гуртлэн нуналъёсаз мыло-кыдо пырисько соос. Тани туэ но март толэзе ортчем Вӧйдыр праздниклэсь палэнэ кыльымтэзы. «Табанянь пыжимы, уха пӧзьтӥмы, туж шулдыр юмшамы — апай сямен но, сюан сямен но эктӥмы. Удмурт кылын кырӟамме, эктэмме кылыса но адӟыса, азьло дырысен «Кытысен сомында удмурт кырӟанъёс тодӥськод?» шуыса паймыса юасьёс вань вал. Вераськыны пичи дырысен кутскем бере, соиз ласянь шуг-секытъёс ӧз кылдэ, нош тани кырӟанъёсты дышетскыны туж капчи ӧй вал. Тодӥсько на, кызьы кырӟанъёслэсь кылъёссэ тетраде гожъяса дышетски… Но та ӝожтӥськон ӧвӧл, аслым тунсыко потэ вал бере озьы но тазьы, кызьы быгатӥ, дышетски ини», — вера Ильсияр Гафиулловна.

Трос аръёс ӵоже удмуртъёсын ӵош улэм но ужам бере, удмурт кыл аслаз кылыз кадь потэ ни солы. Кисальын улыкуз, Ильсияр апай гуртысь магазинын тыршем, клубын но ужаны вутскем, фермаын скалъёсты но кыскем. Ципьяе бертэмез бере, больницаын санитарка луыса ужам, отысен ик 2002-тӥ арын, 50 аресэз тырмем бере, дано шутэтсконэ но потэм. Кытын гинэ ужамтэ, котькытын трос кылъёсты тодэмез солы юрттэм. Кисальын удмуртъёс уло бере, Ильсияр апай соосын удмурт кылын вераськем, Ципьяын бигерен но, удмуртэн но, куддыръя ӟучен но вераськыны тупам, дыр.

— Вераськыны гинэ ӧвӧл, лыдӟиськыны но быгатӥсько удмурт кылын, — азьланьтэ веранзэ Ильсияр апай. — Нош тани сомында ар ӵоже удмурт кылэз тодыса но, гожъяськыны ӧй дышы. Но, малпасько, таиз мыным простить карымон, дыр (серекъя).

Ильсияр Гафиулловна пенсие потӥ шуыса, тэк уг пукы. Юртаз но ужаны вутске, али гуртысь «Туганайлар» крашин ансамбле но, пе, ветлӥ. Гастрольёсын Кукморе, Арчае, Казане но вуиллям. Берло кӧня ке дыре гинэ, пыдыз висемысь, ветлыны быгатымтэ. «Котькуд адями ачиз малпа, кызьы солы буш дырзэ, улонзэ ортчытыны. Мӧзмыса пуконо-а, шулдыръяськоно-а — котькуд адями ачиз быръе. Мон али кемалась ӧвӧл Ципьяысь «НАЗ» санаторийын шутэтски, отын но шулдыръяськимы, эктӥмы-кырӟамы», — шуэ мыным собеседнике.

Туж паймытӥз но шумпоттӥз Ильсияр Гафиулловна. Чылкыт бигер семьяын вордскыса, удмурт кылэз вордскем кылзэ кадь умой тодэ со. Вераськыны уг возьдаськы, нылпиосызлы дышетэ. Бускельёсызлы, гуртоосызлы пример возьматэ.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа

 

Без социаль челтәрләрдә:  ВКонтакте, ВКонтакте, ТикТок, Ютуб, Одноклассники, Телеграм, Яндекс.Дзен

 

Район тормышына кагылышлы иң мөһим яңалыкларыбызны Балтаси_Хезмэт телеграм каналыбызда да укыгыз.


Оставляйте реакции

2

0

0

0

0

К сожалению, реакцию можно поставить не более одного раза :(
Мы работаем над улучшением нашего сервиса

Нет комментариев

Теги: удмуртомемъёс